Private kwaliteitsborging (de kwaliteitsborger als sterkste of zwakste schakel)

Het het wetsvoorstel Kwaliteitsborging voor het bouwen wil minister Blok de bouw veiliger en meer klantgericht maken.

Het wetsvoorstel introduceert de figuur van de kwaliteitsborger als private bouwinspecteur. Het inschakelen van een kwaliteitsborger bij vergunningplichtige (nieuw)bouw wordt verplicht.

Wie is de kwaliteitsborger?

De kwaliteitsborger kan volgens het wetsvoorstel een natuurlijk- of een rechtspersoon zijn. Bijvoorbeeld een architect of gecertificeerd (bouw)bedrijf.

De schakel tussen publiek en privaat

De kwaliteitsborger houdt als private toezichthoudervan begin tot eind toezicht op de kwaliteit van het bouwwerk en het bouwproces. Hij borgt de kwaliteit van het bouwwerk volgens het toepasselijke instrument voor kwaliteitsborging. Tussen de kwaliteitsborger en de vergunninghouder / opdrachtgever ontstaat een privaatrechtelijke overeenkomst van opdracht.

Wanneer heb je de kwaliteitsborger nodig?

Voorafgaand en tijdens de bouw tot en met de oplevering

De vergunningaanvrager kiest uiterlijk voor start bouw een kwaliteitsborger en een instrument voor kwaliteitsborging uit een daarvoor ingesteld openbaar register.

Het instrument voor kwaliteitsborging en de overeenkomst van opdracht beschrijven concreet wat de kwaliteitsborger moet doen.

De opdracht aan de kwaliteitsborger

Tijdens de bouw ziet de kwaliteitsborger erop toe dat het bouwwerk bij de oplevering integraal, volgens het instrument voor kwaliteitsborging en binnen het kader van de omgevingsvergunning, voldoet aan de bouwtechnische voorschriften van het Bouwbesluit.

Volgens het advies van de Stichting IBK van 5 maart 2015 verandert de onderlinge privaatrechtelijke verhouding tussen adviseurs, aannemers en opdrachtgevers niet. De eisen in het advies hebben alleen betrekking op het publiekrecht.

De kwaliteitsborger wordt niet aansprakelijk voor fouten van derden in het bouw- en ontwerpproces en het burgerlijk wetboek blijft van kracht. Logisch.

Dat betekent ook dat het burgerlijk wetboek en de regels voor aansprakelijkheid gelden voor de kwaliteitsborger zelf. Hij kan net als een andere partij in het bouwproces aansprakelijk zijn voor fouten.

De Wet kwaliteitsborging en het burgerlijk wetboek hebben allebei invloed op de verantwoordelijkheid van de kwaliteitsborger: het instrument voor kwaliteitsborging, de wettelijke regels en jurisprudentie voor overeenkomsten van opdracht en eventuele op de opdracht van toepassing verklaarde algemene voorwaarden zoals de DNR 2011.

Garantie kwaliteitsborger?

Hoe ver gaat de verantwoordelijkheid van de kwaliteitsborger? Geeft hij aan zijn opdrachtgever de garantie dat het bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische voorschriften van het Bouwbesluit? De formulering van de Verklaring bij gereedmelding door de kwaliteitsborger bij het advies van de Stichting IBK van 5 maart 2015 wijst in die richting.

De prestatieverklaring

Zonder kwaliteitsborger geen prestatieverklaring, zonder prestatieverklaring geen oplevering en geen ingebruikname.

Wat als de kwaliteitsborger failliet gaat of faalt buiten de schuld van zijn opdrachtgever? Hij heeft dan snel een nieuwe kwaliteitsborger nodig, omdat de aannemer het bouwwerk ook op tijd moet opleveren en daarvoor de prestatieverklaring nodig heeft. Hoe langer dat duurt, hoe groter de gevolgen in tijd en geld.

Partijen kunnen altijd failliet gaan. Het verschil is dat de opdrachtgever / vergunninghouder volgens de Wet kwaliteitsborging van het bouwen verplicht een prestatieverklaring en dus een kwaliteitsborger nodig heeft. Heeft hij dat niet, dan mag hij het bouwwerk officieel niet in gebruik nemen en mag het bevoegd gezag handhaven.

De bureaucratie als oplossing?

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen geeft nu geen oplossing. Hopelijk komt die oplossing nog en wordt deze kwestie niet aan bureaucratie overgelaten. Anders zou de kwaliteitsborger nog weleens de zwakste schakel kunnen zijn.

Vanaf januari 2015 publiceer ik een serie blogs over private kwaliteitsborging in vervolg op een artikel dat ik eerder heb geschreven. De verschillende onderdelen en mogelijke gevolgen van het wetsvoorstel worden kort beschreven.