Verplichte deelname aan pensioenregelingen?

Universitair onderzoek door adviseur van Blumstone levert genuanceerde bijdrage aan de discussie

“Verplichte deelname aan pensioenregelingen blijft de beste optie voor werkenden”, kopte de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) in een persbericht ultimo mei 2013. Mr. Monique J.C.M. van der Poel presenteerde die dag in de VU haar onderzoeksresultaten over de houdbaarheid van verplicht gestelde bedrijfstakpensioenfondsen en beroepspensioenregelingen aan een volle zaal met geïnteresseerden. Zij toonde aan dat er eindelijk ook goed nieuws is te melden over pensioenen.

Circa 80% van de werknemers die pensioen opbouwt doet dit omdat de Minister van SZW de deelname voor een bepaalde bedrijfstak of beroepsgroep verplicht heeft gesteld. Te denken valt aan de ambtenaren (ABP), de metaal en techniek sector (PMT) en de zorgsector (PfZW). Het onderzoek behandelt de juridische legitimiteit van deze verplichte deelname aan pensioenregelingen voor werkenden. De verplichting mag alleen worden opgelegd zolang sprake is van een solidair en collectief pensioenstelsel.

In haar onderzoek beantwoordt Monique onder meer de vraag of het nieuwe reële pensioencontract door verplicht gestelde fondsen mag worden uitgevoerd, of de kritiek op de doorsneepremie terecht is en of de toenemende invloed van Europa druk zet op de legitimiteit van ons pensioenstelsel.

Solidariteit zorgt voor betaalbare pensioenpremies
De conclusie van het onderzoek is dat de collectieve solidaire pensioenregelingen voor zowel werknemers als zelfstandigen goed is en ook behouden kan worden. Solidariteit in collectieve pensioenregelingen zorgt ervoor dat verschillen in leeftijd, geslacht en gezondheid niet tot uiting komen in de werknemerspremie. Iedereen doet mee en niemand mag aan de poort worden uitgesloten van deelname. Risico’s binnen de pensioenregeling worden door een grote groep deelnemers gedeeld, waardoor de premie voor een ieder betaalbaar kan blijven. Bovendien is sprake van (financiële) schaalvoordelen, die een gemiddelde deelnemer niet kan behalen door pensioengeld individueel te beleggen.

Monique toont in het onderzoek aan dat de kritiek op de doorsneepremie, die onredelijk zou uitwerken voor jongeren, veelal onterecht is. Een werknemerspremie waarbij een vast percentage van het individuele salaris wordt ingehouden op het loon, is voor jong en oud eerlijk. De kennis over solidariteit binnen pensioenregelingen zal volgens Monique de komende jaren wel moeten toenemen, zodat op bedrijfstakniveau beter maatwerk mogelijk wordt. Zij adviseert voorts aan de pensioensector helder te communiceren aan de deelnemers en gepensioneerden over het doel, de uitwerking en de mate van solidariteit binnen pensioenregelingen.

In de media en pensioensector is inmiddels de nodige aandacht besteed aan het onderzoek en ook wordt Monique regelmatig door de pensioensector gevraagd om lezingen over het onderwerp te geven. Het onderzoek is positief ontvangen door de Pensioenfederatie, die als volgt heeft gereageerd:

“Het rapport levert (…) een goed en genuanceerde bijdrage aan de discussie over de verplichtstelling en doorsneepremie. De Pensioenfederatie wacht met belangstelling de resultaten van het CPB-onderzoek naar de doorsneepremie af, nu uit het VU-rapport blijkt dat deze nog steeds houdbaar is. Het rapport toont bovendien aan dat een doorsneepremie niet per definitie oneerlijk voor jongeren is.

Collectiviteiten met een evenwichtige verdeling van de risico’s blijven een goed uitgangspunt voor pensioenregelingen. Volgens het rapport maakt de verplichtstelling hier een belangrijk onderdeel van uit. Bovendien is de doorsneepremie een belangrijk element in het samen delen van de risico’s. Het rapport plaatst de discussie in een goed perspectief, maar vanzelfsprekend staat de pensioenfederatie open voor alternatieven”.

Wat kunnen wij voor u betekenen?
Met vragen over het onderzoek van Monique of een verzoek tot juridische bijstand indien u bijvoorbeeld zou willen weten of uw onderneming onder de werkingssfeer van een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds valt, of ingeval u juist vrijstelling van deelname aan een dergelijk fonds zou willen verkrijgen, kunt u een e-mail sturen naar info@blumstone.nl .

Het VU-onderzoek is in boekvorm uitgegeven en kan voor EUR 22,50 (ex btw en verzendkosten) bij het Expertisecentrum Pensioenrecht van de Vrije Universiteit Amsterdam worden besteld door een e-mail te sturen naar pensioenrecht.rechten.vu.nl@rechten.vu.nl.