Belanghebbendheid onder de Wabo

De kring van belanghebbenden bij een omgevingsvergunning

Bij de inwerkingtreding van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is er geen duidelijkheid gegeven over het antwoord op de vraag wie als belanghebbende in de zin van artikel 1:3 Algemene wet bestuursrecht (Awb) moet worden beschouwd bij een omgevingsvergunning. Dit antwoord is van belang aangezien slechts een belanghebbende het recht toekomt om tegen een omgevingsvergunning (hoger) beroep in te stellen. In een uitspraak van 13 april 2011 (LJN: BQ1081, zaaknummer 200908792/1/M1) heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) duidelijkheid gegeven.

Met de komst van de Wabo zijn meerdere toestemmingen die benodigd zijn voor het uitvoeren van één activiteit geïntegreerd in de omgevingsvergunning. Vóórdat de Wabo inwerking trad bestonden er voor de verschillende toestemmingen per activiteit evenzoveel vergunningen. Zo konden voor het realiseren van bijvoorbeeld een fabriek, ondermeer een bouwvergunning en een milieuvergunning noodzakelijk zijn.

Oude jurisprudentie belanghebbendebegrip

De jurisprudentie ten aanzien van het begrip “belanghebbende” van vóór de invoering van de Wabo kende per toestemming een andere invulling. Zo gold bijvoorbeeld ten aanzien van de bouwvergunning dat een rechtzoekende moest voldoen aan het zichtcriterium - men diende zicht te hebben op hetgeen waarvoor de vergunning verleend was - om aangemerkt te kunnen worden als belanghebbende.

Om een belanghebbende te zijn bij een milieuvergunning, of bij een ander besluit dat gevolgen kon hebben voor de fysieke leefomgeving, was het echter voldoende dat redelijkerwijs aannemelijk was dat de rechtszoekende deze gevolgen zou kunnen ondervinden. Daardoor was er in vergelijking met de bouwvergunning vaak sprake van een grotere kring van belanghebbenden.

Nu zowel de bouwvergunning als de milieuvergunning - voor het oprichten van bijvoorbeeld een fabriek - zijn geïntegreerd in één omgevingsvergunning, speelt de vraag wie nu belanghebbende is bij de omgevingsvergunning.

Nieuwe jurisprudentie belanghebbendebegrip

Onlangs heeft ABRvS (uitspraak van 13 april 2011, zaaknummer 200908792) duidelijkheid gegeven. De ABRvS heeft uitgemaakt dat nu uit de geschiedenis van de totstandkoming van de Wabo niet blijkt dat de wetgever het juist genoemde verschil in omvang van de kringen van belanghebbenden heeft willen opheffen, het in de rede ligt om, indien een bestreden omgevingsvergunning meer dan één toestemming bevat, per toestemming te bepalen of degene die een rechtsmiddel heeft aangewend belanghebbende is.

Dit leidt er toe dat een beroep tegen een omgevingsvergunning gedeeltelijk niet ontvankelijk verklaard wordt, indien de rechtszoekende in het kader van ene toestemming binnen de omgevingsvergunning wél als belanghebbende en in het kader van andere de toestemming níet als belanghebbende wordt aangemerkt.

De uitspraak van de Afdeling impliceert dat bij de invulling van het belanghebbende begrip bij de diverse toestemmingen binnen een omgevingsvergunning, aansluiting gezocht kan worden bij de reeds gevormde jurisprudentie van vóór de inwerkingtreding van de Wabo.

Uitzondering belanghebbendheid bij onlosmakelijke samenhang

Volgens de ABRvS geldt een uitzondering voor de rechtzoekende bij een omgevingsvergunning waarin toestemmingen zijn geïntegreerd met een onlosmakelijke samenhang. Een dergelijke onlosmakelijke samenhang speelt bijvoorbeeld bij het bouwen aan een monument. Hoewel er sprake is van een enkele activiteit, is naast de toestemming voor het bouwen, tevens een toestemming voor het wijzigen van een monument vereist .

De door de ABRvS gemaakte uitzondering houdt in dat degene die de belanghebbende is bij een van de toestemmingen, tevens belanghebbende is bij de overige toestemmingen die nodig zijn voor de ondeelbare activiteit. Dit leidt er toe dat de kring van belanghebbenden bij dergelijke toestemmingen met de komst van de Wabo is verruimd.

Immers, in bijvoorbeeld het bovengenoemde geval van het bouwen aan een monument, zal de rechtzoekende die voorheen enkel belanghebbende was ten aanzien van de toestemming voor het wijzigen van een monument, eveneens kunnen opkomen tegen de toestemming om te bouwen.

Meer weten? Neem contact op met Maarten Kamp, advocaat bestuursrecht te Amsterdam. Mail of bel voor een vrijblijvende afspraak 020 6121806.