Opdrachtgever: ken uw kengetallen!

Uit een recente uitspraak van de Raad van Arbitrage voor de Bouw bleek dat het gebruiken van kengetallen een forse meerwerkclaim tot gevolg had die de opdrachtgever moest betalen, terwijl de opdrachtgever dacht een vaste aanneemsom te zijn overeengekomen.

Kengetallen

Kengetallen zijn cijfers die worden herleid uit financiële of technische gegevens en geven een geven gebaseerd op ervaringscijfers en niet op basis van de werkelijke situatie.

In deze zaak vorderde de aannemer bijbetaling van meerwerk, omdat achteraf was gebleken dat hij op basis van de door de opdrachtgever opgegeven kengetallen veel meer wapening nodig had dan bleek uit de kengetallen. Opdrachtgever verkeerde daarentegen in de veronderstelling dat op basis van de AVA 1992 een vaste aanneemsom was overeengekomen, zonder bijkomende kosten zoals stelposten en verrekenbare hoeveelheden, en meende dat het meerwerk voor rekening van de aannemer was.

In de offertefase voorafgaand aan de totstandkoming van de aanneemovereenkomsten op basis van de AVA 1992, heeft de constructeur aan de architect van opdrachtgever per email kengetallen voor de wapening doorgegeven. Vanwege het ontbreken van de wapeningstekeningen, is deze email met kengetallen is vervolgens door de aannemer gebruikt als basis voor zijn begroting en offerte. 

Meerwerk niet geregeld in AVA 1992, maar wel in de AVA 2013

De AVA 1992 (inmiddels herzien tot de AVA 2013) worden met name gebruikt indien door of namens de opdrachtgever geen directie wordt gevoerd. De AVA 1992 bestonden feitelijk uit twee verschillende sets algemene voorwaarden. Eén set voor het geval sprake was van een vaste aanneemsom en één set voor de uitvoering van het werk in regie.  

In de AVA 1992 is niet geregeld wanneer de aannemer meer- en minderwerk mag afrekenen. In artikel 6 lid 9 AVA 2013 wel.

Gebruik kengetallen voor rekening en risico van opdrachtgever

Volgens de Raad van Arbitrage (rechtsoverwegingen 23 en 24 in de hier besproken uitspraak) komt de omstandigheid dat de kengetallen later op basis van de wapeningstekeningen moeten worden bijgesteld niet voor rekening van de aannemer en dus voor rekening van opdrachtgever, vanwege de aard van het gehanteerde begrip “kengetallen”. Bij het sluiten van de aannemingsovereenkomsten was het namelijk voor iedereen duidelijk dat werd uitgegaan van kengetallen, gebaseerd op van de adviseurs van opdrachtgever afkomstige ervaringscijfers en niet op de werkelijke situatie. 

Kengetallen geen vaste getallen en dus verrekenbaar

In een dergelijk geval is het volgens de Raad van Arbitrage niet nodig om afzonderlijk overeen te komen dat ten aanzien van kengetallen sprake is van verrekenbare hoeveelheden. Opdrachtgever is er niet in geslaagd om aan te tonen dat sprake was van een vaste aanneemsom in die zin dat de kengetallen geen kengetallen, maar vaststaande getallen waren die niet mochten worden verrekend.

Geen waarschuwingsplicht of wijziging in het werk

Ook het beroep van opdrachtgever dat de aannemer voor het meerwerk had moeten waarschuwen (7:754 BW) en dat sprake was van een wijziging in het werk (7:755 BW) kon opdrachtgever niet baten.

Volgens artikel 7:754 BW is de aannemer verplicht om opdrachtgever te waarschuwen voor onjuistheden in de opdracht. In dit geval was echter geen sprake van onjuistheden in de opdracht, omdat de meerwerkclaim van de aannemer voortvloeide uit de keuze van opdrachtgever om gebruik te maken van kengetallen. Die keuze is geen fout waartegen de aannemer moest waarschuwen. 

Ook is geen sprake van een wijziging of verandering in het overeengekomen werk. De aannemer heeft het werk uitgevoerd conform bestek en tekeningen.

Door Ottilie Laan, partner Blumstone